CBDC

Central Bank Digital Currency , of in het nederlands vertaald digitaal centralebankgeld.

De term komt steeds vaker voorbij dus grote kans dat je er vast al eens iets over gehoord hebt. Een aantal dagen geleden zagen we de BBC online nog aankondigen: Volgens de Schatkist en de Bank of England zal waarschijnlijk later dit decennium een door de staat gesteund digitaal pond worden gelanceerd.

Verder valt er in dit artikel van het begin van het nieuwe jaar te lezen: Analyse van Google-zoekgegevens laat zien dat zoekopdrachten naar 'CBDC' (Central Bank Digital Currencies) vanaf september 2022 met 769% boven het gemiddelde niveau wereldwijd zijn gestegen tot een recordhoogte. 'CBDC'-zoekopdrachten zijn ook op recordhoogtes voor de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk.

Volgens de laatste data zijn er op dit moment 109 landen in verschillende stadia van ontwikkeling van CBDC’s.

Wat zijn CBDC’s?

Op dit moment zijn er eigenlijk twee soorten geld. We hebben enerzijds publiek geld dat wordt uitgegeven door de centrale bank of de overheid. Dit bestaat uit munten en bankbiljetten oftewel contant geld/cash. Anderzijds is er privaat geld dat wordt uitgegeven door commerciële banken. Dit wordt ook wel giraal geld genoemd. Via de geldautomaat kunnen burgers en bedrijven hun private geld inwisselen voor publiek geld. Daarnaast zijn er ook nog andere verschijningsvormen van Fiat geld zoals stablecoins, saldo bij paypall of bijvoorbeeld aandelen. En binnenkort dus ook in de vorm van digitaal centralebankgeld.

Op de site van DNB (DeNederlandscheBank) valt te lezen dat digitaal centralebankgeld een tegoed in euro’s is dat Nederlandse huishoudens en bedrijven aanhouden bij de DNB of de ECB (Europese Centrale Bank). Op dit moment hebben burgers en bedrijven toegang tot contant geld uitgegeven door de centrale bank. Digitaal geld kunnen zij op dit moment aanhouden in de vorm van tegoeden bij commerciële banken. Deze banken hebben op hun beurt rekeningen bij de centrale bank. Uitgifte van CBDC zou inhouden dat ook burgers en bedrijven rekeningen mogen openen bij de centrale bank.

Hoe gaat dit eruit zien?

Dit zal per land verschillen. China is op dit moment het verst met hun digitale overheidsmunt. De centrale bank is de enige partij die de digitale Yuan mag uitgeven. Er is dus geen stablecoin gelinkt aan Yuan’s die zijn uitgegeven door private instellingen/particuliere entiteiten zoals commerciële banken.

Bij ons in het westen (Europa en Amerika) zal het er anders uit gaan zien. Hier kunnen private instellingen wel dollar/euro stable coins uitgeven. De reden hiervoor is dat men commerciële banken niet volledig wil vervangen. Commerciële banken creëren namelijk credit. Dit betekent dat een groot deel van de euro’s die gestort worden bij de banken weer uitgeleend worden aan andere klanten. Over alle uitgeleende tegoeden ontvangt de bank rente dus hier maken ze goede winsten op. Slechts 3% van alle tegoeden die zijn uitgeleend heeft de bank maar in kas.

Uiteindelijk zal bijvoorbeeld ABN-Amro bank met een eigen digitale versie van de Euro komen en de Rabobank weer met hun eigen digitale versie van de Euro. De ECB zal daarnaast hun eigen digitaal centralebankgeld uitgeven. Er zal echter wel een limiet komen op de hoeveelheid centralebankgeld en de hoeveel tegoed die men bij de bank mag aanhouden. Er ontstaat anders een gevaar dat iedereen al zijn spaargeld omzet in centrale bank tegoed en dan hebben de commerciële banken een probleem. Zoals ik al aangaf, zij hebben niet al het geld in kas dat de klanten bij hun hebben afgestort.

De ECB liet zich eerder al uit over dit onderwerp. Als je boven een bepaald bedrag aan digitale euro’s op de balans (van de ECB) zou hebben staan dan zouden ze je taxeren of ze zouden een negatieve rente rekenen vanaf een bepaald bedrag. Zo proberen ze de banken te beschermen tegen een bankrun en te zorgen dat deze niet overbodig worden.

Het doel is dus niet om deze banken te vervangen maar om papier geld te vervangen. Vaak onder het mom van het witwassen van geld of bijvoorbeeld het stoppen van terrorisme. Waren het echter niet de banken die de afgelopen jaren mega boetes moesten betalen vanwege ernstige nalatigheden bij het voorkomen van witwassen?

Op dit moment is ongeveer 8% van de totale geldhoeveelheid in cash en de rest digitaal. Je zou dus kunnen denken dat er niet zoveel veranderd. CBDC is hetzelfde als papiergeld, maar in de vorm van een digitaal token. Digitale cash uitgegeven door de centrale bank. Er zijn echter net even een aantal verschillen die belangrijk zijn om te noemen.

Agustin Carstens, hoofd van de in Zwitserland gevestigde Bank for International Settlements (eigenlijk de centrale bank der centrale banken) had vorig een paar jaar geleden een interessant citaat over CBDC's:

“Voor onze analyse van CBDC's in het bijzonder voor algemeen gebruik, zijn we geneigd de gelijkwaardigheid met contant geld vast te stellen, en daar is een enorm verschil. Bij contant geld weten we bijvoorbeeld niet wie vandaag een biljet van honderd dollar gebruikt, we weten niet wie vandaag een biljet van duizend peso gebruikt. Een belangrijk verschil met een CBDC is dat de centrale bank absolute controle heeft over de regels en voorschriften die het gebruik van die uitdrukking van centralebankaansprakelijkheid bepalen. En ook zullen we de technologie hebben om dat af te dwingen. Die twee zaken zijn uiterst belangrijk, en dat maakt een enorm verschil met wat contant geld is.”

Het zorgt dus voor een verhoogd toezicht op het financiële systeem en het geld is volledig programmeerbaar. Dit betekent dat er volledige controle is op zowel monetair als fiscaal beleid. Dit betekent dat de deposito's en uitgaven op individueel niveau kunnen worden gecontroleerd. Dit wil zeggen dat banken voor elk individu en elke token voor elke periode rentetarieven, depositolimieten, uitgavenlimieten en toegestane tegenpartijen voor transacties kunnen bepalen. Kortom, dit betekent volledige controle over het wie, wat, wanneer, waarom, waar en hoe mensen hun geld gebruiken.

Geld is de taal waarmee wij als samenleving waarde coördinerem en uitdrukken. Contant geld is het laatst overgebleven mechanisme, vóór de komst van cryptocurrencies, waarmee mensen waarde aan elkaar kunnen coördineren en uitdrukken zonder tussenpersonen (iemand anders in de transactie). We kunnen ons allemaal voorstellen dat een overheid die macht heeft over financiële informatie en het vermogen om financieel toezicht, censuur en controle uit te oefenen enorme politieke macht geniet. Als we de financiële privacy wegnemen dan wordt ons vermogen om velen andere fundamentele mensenrechten uit te oefenen in veel opzichten aanzienlijk aangetast.

Laat ik de demonstraties van 2015 in HongKong als voorbeeld nemen. De demonstranten werder gesurveilleerd door controle bij de aankopen van metrokaarten. Uiteindelijk werden velen mensen na de demonstraties opgepakt en in de gevangenis gestopt nadat de autoriteiten hun financiële activiteit hadden geanalyseerd. Of het meer recente trucker protest in Canada. Hierbij bevroor de overheid alle bank accounts van iedereen die ook maar iets met de demonstratie te maken leek te hebben. Het gaat er bij deze kwesties niet om of je het eens bent met de demonstraties of niet. Het gaat om het feit dat ze hun macht misbruiken. Wie weet ben jij het een keer niet eens met een beslissing van de overheid en wil je gaan demonstreren en doen ze hetzelfde bij jou.

In mijn optiek is het dan ook geen argument om te zeggen dat nog niks duidelijk is en men nog aan het kijken is hoe ze de CBDC’s gaan vormgeven. Het gaat om de infrastructuur die er komt te liggen en de mogelijkheden die dit centrale banken zal geven. Je kunt er nooit zeker van zijn dat deze macht niet misbruikt wordt en ze het geld net even wat anders programmeren. Niemand kan in de toekomst kijken en binnen één verkeerde verkiezingsuitslag kan er een autoritaire regering aan de macht komen.

CONCLUSIE:

In mijn optiek is CBDC een soort van respons van centrale banken op bitcoin. Het is hun eigen versie van een digitale coin. Je zou kunnen zeggen dat het een poging is van de centrale bank om te overleven als institutie. Bitcoin zou hen overbodig kunnen maken!

Ze gebruiken het om meer macht te krijgen, om overleving op lange termijn te verzekeren en om financieel toezicht uit te oefenen. Verder is de kans groot dat ze via deze weg een algemeen basisinkomen zullen gaan verspreiden maar dit zal de toekomst uitwijzen.

We krijgen straks in ieder geval de keuze voor twee soorten digitaal geld:

1) Volledig gecentraliseerd, volledig van begin tot eind door de overheid gecontroleerd. Met de mogelijkheid binnen één verkeerde verkiezing een autoritaire overheid die simpelweg hun tegenstanders met één druk op de knop kunnen afsluiten van het financiële systeem.

2) Een gedecentraliseerd, open, grenzeloos en neutraal netwerk. Waaraan iedereen kan deelnemen en wat bestand is tegen censuur. Waarbij niemand je als persoon kan uitsluiten of je rechten kunnen worden uitgeschakeld via de geldsystemen.

Alvast een prettig weekend en tot de volgende,

Rick Hutting